Moet je een versleten knie ontzien?

Moet je een versleten knie ontzien?

Bij het ouder worden veranderen we allemaal. Grijs haar is één van de tekenen van ouder worden. Het is ongebruikelijk om haar dat grijs wordt, aan te duiden als haar wat aan het verslijten is. Andere ontwikkelingen die bij het stijgen van de leeftijd optreden, worden wel aangeduid als ‘slijtage’. Gewrichtsartrose is daar een voorbeeld van. Wanneer een röntgenfoto van de knie wat dunner kraakbeen laat zien, wordt dit al gauw uitgelegd als een ‘versleten knie’. Deze uiterst ongelukkige benaming kan je letterlijk en figuurlijk op het verkeerde been zetten. Het slechtste advies dat je dan kunt geven, is minder bewegen.

Intensief bewegen leidt niet tot artrose

Wanneer intensief bewegen zal leiden tot artrose in de knieën, dan moeten hardlopers daar het slachtoffer van worden. Hinterwimmer e.a. hebben tien personen gevolgd die begonnen aan een intensieve hardlooptraining en na een half jaar een marathon hebben uitgelopen. Voor- en nameting van de dikte van het kraakbeen maakte duidelijk dat het kraakbeen in de knieën deze intensieve opbouw van hardlopen goed tolereerde. Ook andere studies bevestigen dat belast bewegen gewrichten in conditie houdt. Mounach e.a. hebben bijvoorbeeld vastgesteld dat personen die dagelijks traplopen en daarbij meer dan 50 treden nemen, zelfs minder kans hebben op het ontstaan van artrose in knieën.

Wandelen vermindert kans op beperkingen door knieartrose

In veel landen wordt als richtlijn voor gezond bewegen het minimum van 10.000 stappen per dag gehanteerd. Dit komt overeen met 7 tot 8 kilometer wandelen. Echter, de schatting is dat de volwassen Nederlander dagelijks slechts 6.000 stappen maakt. Dit is een kritische grens wat betreft de kans op artrose in de knieën. Gebleken is dat je met 6.000 stappen per dag net voldoende beweegt om de kans op artrose in de knieën te beperken. Iedere 1.000 stappen minder, geeft op den duur 16% meer kans op beperkingen door knieartrose. Dit is zeker een punt van aandacht voor mensen met zittend werk. Deze groep komt dagelijks niet verder dan 3.000 stappen, zonder aanvullende maatregelen.

Hoog lichaamsgewicht geeft meer kans op knieartrose

Uit onderzoek blijkt dat een (te) hoog lichaamsgewicht meer kans geeft op artrose in de knieën en daaraan gerelateerde beperkingen. Martin e.a. hebben vastgesteld dat vooral de combinatie van een hoog BMI en regelmatig zwaar tillen op het werk of in de vrije tijd ongunstig is. Er is dan sprake van een zogenaamde multiplicatieve interactie: intensief bewegen en vooral zwaar tillen worden een probleem als er sprake is van een hoog lichaamsgewicht. In dit onderzoek vormde bij personen met een normaal lichaamsgewicht, deze hogere fysieke belasting juist een beschermende factor voor het ontstaan van knieproblemen.

Juiste advies bij lichte tot matige knieartrose: meer bewegen

Het is een misvatting dat lichte tot matige knieartrose beperkingen en daarmee samenhangend ziekteverzuim rechtvaardigen. De meeste mensen met deze mate van knieartrose krijgen niet het juiste advies. Er is eerst nog een barrière te overwinnen om deze personen aan te zetten tot meer lopen. Wideman e.a. hebben vastgesteld dat catastroferende gedachten en een hogere algehele pijngevoeligheid (sensitisatie) bij artrose in de knie, hand in hand gaan. Degenen die zich in beslag laten nemen door de pijn, ondervinden daarbij de meeste beperkingen. Met name deze groep zal profiteren van het advies om vooral activiteiten uit te voeren, die de pijn opwekken.

Artrose duiden als zwakheid, in plaats van ‘slijtage’

Om gewrichten in goede conditie te houden, is de afwisseling van belasten en ontlasten cruciaal. Het gewrichtsoppervlakte dat niet wordt belast heeft de meeste kans op afbraak van kraakbeencellen, wat artrose wordt genoemd. Al decennia duikt met regelmaat het pleidooi op om artrose te duiden als atrofie of zwakheid van het kraakbeen, in plaats van ‘slijtage’. Aanduidingen die aanzetten tot meer bewegen. Vooralsnog heeft dit kamp de strijd niet gewonnen.

Tips voor de praktijk

1. Bij kraakbeenverweking in je knie moet je juist meer gaan bewegen. Bij een versleten knie dus ook.
2. Wees terughoudend om bij objectiveerbare afwijkingen bij knieartrose, beperkingen op te leggen.
3. Je staat er niet bij stil, maar lopen is erg gezond.