Cannabis en cognitieve problemen

Je kunt vergeetachtig zijn zonder dat je dat zelf weet of wilt weten. In dat geval is het beter om anderen een inschatting te laten maken van hoe je functioneert. Mede op basis van de waarneming van ‘informanten’ uit hun directe omgeving, is het cognitief functioneren van cannabisgebruikers in beeld gebracht. Omdat cannabis ook een medicinale toepassing heeft, heerst bij velen het beeld dat cannabis onschuldig is. Toch laat onderzoek naar de neveneffecten van cannabisgebruik, een tamelijk dramatisch beeld zien.

Een op de drie jongeren in Nederland heeft wel eens cannabis gebruikt. De schatting is dat 20% van de mannen en 6% van de vrouwen in de leeftijd tussen 20 en 25 jaar, een regelmatige cannabisgebruiker is. Het is daarbij gecompliceerd om onderzoek te doen naar bijvoorbeeld de neuropsychologische gevolgen van cannabisgebruik. Het is mogelijk dat personen met slechtere cognitieve functies, eerder geneigd zijn om langdurig cannabis te gebruiken. Een voormeting is dan ook vereist. Verder kunnen de schadelijke bijwerkingen ook het gevolg zijn van roken, alcoholgebruik of bijkomende psychische klachten. In 2012 zijn de resultaten van een prospectieve studie verschenen, waarin deze dilemma’s zijn ondervangen. In dit onderzoek zijn 1.037 personen over een periode van twintig jaar gevolgd. Daarbij is bij alle deelnemers het neuropsychologisch functioneren in kaart gebracht, voordat er sprake was van het roken van cannabis.

Onderzoek maakt duidelijk dat informanten bij cannabisgebruikers significante beperkingen in de aandachtsfunctie en het geheugen opmerken. Neuropsychologisch onderzoek laat bij regelmatig cannabisgebruik op alle domeinen verminderde functies zien, waarbij de achteruitgang correspondeerde met een verlies van 6 IQ punten. Een achteruitgang die zich vertaalt in slechter dagelijks functioneren. Hoe jonger begonnen met gebruik, des te schadelijker de gevolgen. In de leeftijdsfase dat het brein zich ontwikkelt, heeft cannabis neurotoxische effecten. Na regelmatig gebruik van cannabis, leidt langdurige onthouding dan ook niet tot volledig herstel. Ook bij patiënten met multiple sclerose is de achteruitgang in cognitieve functies als gevolg van cannabisgebruik aangetoond.

Regelmatig middelengebruik zoals cannabis, roken en alcohol geeft aanleiding tot een zeer geleidelijk, maar versneld cognitief verval. Betrokkene merkt dit vaak niet op, wat ertoe kan leiden dat een ander incident iedereen op het verkeerde been zet. Wanneer de gebruiker bijvoorbeeld bij een ongeval een hoofdtrauma oploopt, is de kans op subjectieve klachten na het ongeval veel groter. Neuropsychologisch onderzoek zal daarna afwijkingen laten zien, die mogelijk ten onrechte worden herleid tot het trauma.

Tips voor de dagelijkse praktijk

1. Bij objectiveerbare cognitieve beperkingen, ervaart betrokkene in veel gevallen geen cognitieve klachten.
2. Vergeet niet om bij de melding van cognitieve problemen, een goed beeld te krijgen van middelengebruik.