Wist u dat uw browser verouderd is?

Om de best mogelijke gebruikerservaring van onze website te krijgen raden wij u aan om uw browser te upgraden naar een nieuwere versie of een andere browser. Klik op de upgrade button om naar de download pagina te gaan.

Upgrade hier uw browser
Ga verder op eigen risico

Duizeligheid, ga het niet uit de weg!

drs. Jan D. Verhoeven 2 minuten lezen

Duizeligheid is een veelgehoorde klacht en kan als onderdeel van meerdere neurologische klachten een aanwijzing vormen voor een serieuze aandoening. Meestal is dat niet het geval en is duizeligheid erg onschuldig. Dat neemt niet weg dat het (te) vaak voorkomt dat deze klacht uitermate invaliderend is. Zo moest André Rieu zowel in 2010 als in 2011 vanwege duizeligheid gedurende drie maanden alle concerten afzeggen. De oplossing voor deze klacht is makkelijker dan je denkt.

Lichamelijke activiteit en duizeligheid

Bij het ouder worden neemt de kans op duizeligheidklachten toe. Daarnaast geeft lichamelijke inactiviteit ook meer kans op dit probleem. Omdat steeds meer mensen in hun werk lichamelijk inactief zijn en langer moeten doorwerken, wordt de kans op arbeidsverzuim geassocieerd aan duizeligheid dan ook groter. Gebleken is dat personen die in hun vrije tijd en in huishoudelijk werk lichamelijk actiever zijn, aanzienlijk minder kans hebben om last te krijgen van draaiduizeligheid. Voldoende reden om bij dit probleem ‘stil te staan’ en om duidelijk te maken waarom lichamelijke activiteit bij duizeligheid zo belangrijk is.

Twee soorten duizeligheid

Het is gebruikelijk om bij duizeligheid een onderscheid te maken tussen enerzijds draaiduizeligheid en anderzijds een licht gevoel in het hoofd en de angst om flauw te vallen. Deze klachten worden als bedreigend ervaren en deze sensatie wil je dan ook het liefst vermijden. Het grote gevaar daarbij is dat juist door het uit de weg gaan van de duizeligheid, dit een chronisch probleem wordt.

Draaiduizeligheid

De meest voorkomende vorm van draaiduizeligheid is benigne paroxismale positie duizeligheid (BPPD). Daarbij staat ‘benigne’ voor ‘goedaardige’ en ‘paroxismale’ voor met ‘aanvallen optredende’ duizeligheid, als gevolg van een positieverandering van het hoofd. Een belangrijke risicofactor voor het ontstaan van BPPD is langdurige bedrust. Op deze manier kan duizeligheid een restklacht zijn na gedwongen bedrust na een operatie, een ongeval, enzovoort. BPPD wordt dan ook vaker gezien bij personen die na een whiplashtrauma veel tijd liggend hebben doorgebracht. De verklaring van BPPD is een klontering/verdichting van de endolymfe in de halfcirkelvormige kanalen van het evenwichtsorgaan. Dit treedt meestal op in het evenwichtsorgaan aan de zijde waarop je bij voorkeur ligt en slaapt. In meerdere studies is aangetoond dat personen die activiteiten vermijden die de duizeligheid opwekken, de meeste kans hebben op langdurige klachten. De diagnose BPPD is relatief eenvoudig te stellen en de behandeling spreekt voor zich: met regelmaat dagelijks de bewegingen maken die duizeligheid provoceren.

Licht gevoel in het hoofd en angst om flauw te vallen

Een licht gevoel in het hoofd en de angst om flauw te vallen kent iedereen wel. De zogenaamde orthostatische klachten kunnen bijvoorbeeld optreden wanneer je vanuit liggende houding snel opstaat. Wat mensen wel onzeker kan maken, is wanneer deze klachten optreden zonder aanwijsbare oorzaak. De klachten komen vaker voor bij mensen met spannings- en angstklachten, maar komen ook voor bij mensen zonder een onderliggende psychische klacht. Somatisch onverklaarde duizeligheid kan dan ook een groot probleem zijn. Een licht en leeg gevoel in het hoofd, duizeligheid, een slechte balans van het lichaam en onzeker lopen kan het gevoel geven dat je een ernstige aandoening hebt. Catastroferende aandacht en angst voor de klacht leidt tot beperkingen in het functioneren. Ertegen vechten of het vermijden werkt contraproductief. Het bestrijden van duizeligheid is ook hierbij een actief proces en met de juiste aanpak is het symptoom duizeligheid relatief simpel en succesvol te behandelen. Een onderzoek in 2012 maakte duidelijk dat alleen geruststelling niet helpt. Betrokkene krijgt dan het idee dat de klacht niet serieus wordt genomen vanzelf over moet gaan. Een goede uitleg over het fenomeen duizeligheid, het advies om het gewone leven te hervatten en de aandacht te richten op de buitenwereld en niet op de symptomen gecombineerd met lichamelijke activiteit vormen de kern van een effectieve benadering. Dat zorgt ervoor dat het evenwichtsorgaan steeds minder heftig reageert op een bewegingsprikkel, een proces wat wordt aangeduid met het begrip habituatie.

André Rieu

André Rieu meldde in een interview dat hij de duizeligheid voor het eerst opmerkte toen hij ’s morgens nog in bed lag. Het is voor BPPD kenmerkend dat de duizeligheid voor het eerst bij omdraaien in bed optreedt, nadat de voorafgaande bedrust het probleem erger maakte. André Rieu benadrukt dat hij met voldoende lichaamsbeweging nu zijn probleem kan beheersen.

Tips voor uw dagelijkse praktijk

  1. Ook bij duizeligheid gaat een goede diagnose vooraf aan de juiste behandeling en advies.
  2. Maak bij het stimuleren tot bewegen bij duizeligheid de vergelijking met de balletdanseres, die door oefening habituatie van het evenwichtsorgaan afdwingt.
Auteur
drs. Jan D. Verhoeven