Hartinfarct en emotionele klachten

Snelle werkhervatting maakt hartrevalidatie overbodig

Na een hartinfarct zonder complicaties, krijgen de meeste patiënten het advies om binnen zes tot acht weken het gebruikelijke functioneren weer op te pakken. Kovoor e.a. hebben vastgesteld dat er geen enkel bezwaar is om na een hartinfarct veel vlotter alle normale activiteiten te hervatten, waaronder het werken. In dit onderzoek kregen patiënten na een hartinfarct zonder complicaties, het advies om binnen twee weken weer alle gebruikelijke activiteiten uit te voeren. Daarbij was wel het voorbehoud dat bijvoorbeeld de ejectiefractie van de linker ventrikel minimaal 40% moest zijn. In vergelijking tot de klassieke aanpak, waarbij de activiteiten pas na zes tot acht weken werden hervat en een hartrevalidatieprogramma werd gevolgd, bleek dat deze snelle aanpak geen nadelige gevolgen had. Weer vlot actief zijn maakte hartrevalidatie zelfs overbodig, aangezien de conditie na zes maanden in beide groepen vergelijkbaar was. Voordeel van het spoedig hervatten van bezigheden is, dat betrokkene sneller uit zijn ziekterol komt en er minder kans en aanleiding is om te vervallen in piekeren. Dat is een groot voordeel, omdat piekeren een voedingsbodem voor emotionele klachten is.

Hartinfarct kan depressie, angstklachten en PTSS uitlokken en andersom

Depressiviteit, angstklachten en een PTSS maken de kans op een hartinfarct groter. Het werkt ook andersom: een hartinfarct kan een depressie, angstklachten of een PTSS uitlokken. Ook dit laatste is uiterst nadelig. Een depressie na een hartinfarct verdubbelt de kans op overlijden en op een volgend infarct.

Emotionele klachten vaak niet onderkend

Gebleken is dat langdurig ziekteverzuim na een hartinfarct vooral te maken heeft met emotionele klachten. Na een hartinfarct worden de emotionele klachten van de patiënt vaak over het hoofd gezien, wat we als alarmerend kunnen beschouwen. Zo is bijvoorbeeld vastgesteld dat in 70% van de gevallen een depressie na een hartinfarct niet wordt onderkend, omdat de restklachten als een direct gevolg van de hartaandoening worden beschouwd. De cardioloog acht de cliënt dan cardiaal goed belastbaar, maar de cliënt blijft forse beperkingen claimen. Gevolg is dat geen adequate hulp wordt verleend.

Door emotionele klachten langer ziekteverzuim na een hartinfarct

In een onderzoek zijn patiënten na een hartinfarct over een periode van een jaar gevolgd. Doel van dit onderzoek was het bepalen van de verzuimduur na het hartinfarct en de redenen van langdurig verzuim. Van deze patiënten was de helft twaalf weken na het infarct weer aan het werk en na een jaar was driekwart weer aan de slag. Nadere analyse maakte duidelijk dat in de eerste drie maanden niet alleen de ernst van het infarct, maar vooral ook de kenmerken van het werk de verzuimduur bepalen. Lichter werk leidde tot een (gemiddeld) snellere werkhervatting. Echter, in dit onderzoek kon bij 19% van deze patiënten al in de eerste drie maanden na het infarct een depressieve episode worden vastgesteld. Juist deze groep heeft meer kans op langdurig verzuim. Niet alleen de ernst van het infarct, maar vooral de emotionele klachten waren de oorzaak van het verzuim langer dan een jaar. Het is dan ook belangrijk om deze emotionele klachten als dusdanig te herkennen. Een adequate behandeling van een depressie na een hartinfarct zorgt niet alleen voor een snellere werkhervatting, maar dringt de kans op complicaties ook terug. Daarmee snijdt het mes aan twee kanten.

PTSS na hartinfarct

Naast een depressie, kan een hartinfarct ook een PTSS uitlokken. De kans daarop is bij jongere mensen groter. Meerdere studies laten zien dat bij (gemiddeld) 12% van alle patiënten na een hartinfarct, er sprake is van klinisch significante PTSS-symptomen. Dit gaat gepaard met slechter fysiek en psychomentaal functioneren, slaapstoornissen en een slechte medicatie adherentie. De vaak jongere patiënt na een hartinfarct met een PTSS, wordt telkens bij het innemen van de medicatie herinnert aan zijn angst om weer een infarct te krijgen.

Relatie PTSS en een volgend hartinfarct is groot

Von Kanel e.a. hebben met laboratoriumonderzoek aangetoond dat er een direct link is tussen een PTSS en de veel grotere kans op een volgend hartinfarct. Bij personen waarbij vanwege een hartlijden een inwendige defibrillator is aangebracht, leidde een PTSS zelfs tot een drie keer grotere kans op overlijden binnen drie jaar.

De behandeling van deze emotionele klachten is gewoonlijk uitermate effectief. Daarmee wordt de kans op een recidief aanzienlijk verminderd en verloopt werkhervatting vlotter.

Tips voor de praktijk

1. Bij personen na een hartinfarct, die cardiaal goed belastbaar zijn, maar aanhoudende klachten en functioneringsproblemen ervaren, is het belangrijk om onderzoek te doen naar het bestaan van een postinfarct depressie, angstklachten en/of een PTSS.
2. De behandeling van emotionele klachten na een hartinfarct is gewoonlijk uitermate effectief. Daarmee wordt de kans op een recidief aanzienlijk verminderd en verloopt werkhervatting vlotter.