Met pijn aan het werk

Vooringenomenheid (cognitieve bias) kan je volledig op het verkeerde been zetten. Zo bestaat het beeld dat er met regelmaat modeziektes opduiken, met als kenmerk dat personen met een gelijksoortig cluster aan symptomen ‘en masse’ op zoek gaan naar bevestiging en behandeling. Nieuw onderzoek wijst uit dat dit genuanceerder ligt.

Kersch e.a. hebben in 2001 een belangwekkend onderzoek gedaan. Onderzoekers maakten een vergelijking tussen drie groepen. De eerste groep betrof personen met Fibromyalgie die voor hun probleem in behandeling waren. De tweede groep personen met Fibromyalgie, die juist geen gebruik maakten van medische hulp. De derde groep waren de gezonde controlepersonen. Uit dit onderzoek bleek dat Fibromyalgie niet was gerelateerd aan psychische klachten. Psychiatrische problemen in het verleden en actuele mentale stress waren bij personen met Fibromyalgie daarentegen wel bepalend voor ‘care-seeking behavior’ . Personen met Fibromyalgie die zich niet lieten behandelen, verschilden ten aanzien van psychische klachten dan ook niet van gezonde controlepersonen. Het vertekende beeld in de dagelijkse praktijk c.q. de spreekkamer wordt bepaald door de negatieve selectie. Je ziet de mensen die klachten hebben, die vervolgens niet zozeer vanwege de subjectieve klachten maar op basis van andere persoonskenmerken ervoor kiezen zich te laten onderzoeken en te laten behandelen. De vraag ‘Waarom heeft u een afspraak gemaakt’, krijgt dan een andere dimensie’.

Ook bij het beheersen van verzuimgedrag en bij de claimbeoordeling na langdurig verzuim moeten we ons hoeden voor de cognitieve bias. Door de bijwerkingen van aandacht niet onder ogen te zien werd destijds RSI uiterts succesvol aangewakkerd. De assumptie dat computerwerk alleen op een verantwoorde manier mogelijk is wanneer je geheel klachtenvrij bent, resulteerde erin dat specifiek bij computerwerkers werd geïnventariseerd waar ze last van hadden. Door selectieve aandacht zijn zo miljoenen verspilt aan nutteloze ergonomische maatregelen. Een Cochrane review in 2011 leidde tot de conclusie dat bij nek- en armklachten werkgerichte maatregelen zelden bijdragen aan minder klachten en ook niet tot lager verzuim leiden.

Veruit de meeste mensen blijven ondanks pijnklachten aan het werk. Er is betrekkelijk weinig onderzoek gedaan naar de vraag waarom bij vergelijkbare klachten en beperkingen, de ene persoon zich ziek meldt en de ander aan de slag blijft. Recent onderzoek heeft in dat kader belangrijke gegevens opgeleverd. Haitze de Vries promoveerde medio november 2012, met als onderwerp ‘Working with pain’. Hij heeft werknemers die doorwerken ondanks pijnklachten, vergeleken met werknemers die vanwege pijnklachten kiezen voor arbeidsverzuim. Inzicht in de onderscheidende kenmerken kan eraan bijdragen dat gerichte maatregelen kunnen worden genomen zodat mensen duurzaam in het arbeidsproces actief blijven. Een belangrijke bevinding was dat personen die vanwege pijnklachten verzuimen, lichamelijk net zo actief zijn als degenen die ondanks de pijn aan de slag blijven en overeenkomstig actief zijn als personen zonder pijn. Bij personen met Fibromyalgie bepalen psychische factoren ‘care-seeking behavior’. Haitze de Vries vond overeenkomstig dat psychische factoren zoals catastroferende gedachten over de pijn, een lager gevoel van controle over hun leven en moeizaam accepteren van de pijn bij werknemers met pijnklachten, determinanten zijn van arbeidsverzuim. Daaruit kan worden afgeleid dat niet klachtenreductie, maar het aanzetten tot werken ondanks de pijnklachten zal bijdragen aan de duurzame inzetbaarheid van werknemers. Daarmee wordt voor een veilige weg gekozen.

Tips voor uw dagelijkse praktijk

1. Pijn is de slechtste raadgever bij arbeidsverzuim.
2. Van het advies te blijven werken ondanks de pijn mag niet de suggestie uitgaan dat het probleem wel meevalt, maar wel dat het zo op de beste manier wordt bestreden.
3. Wanneer een actieve aanpak niet werkt, moet de zoektocht naar een onderliggende ziekte of aandoening niet worden opgegeven.