Migraine en spanningshoofdpijn: kom in actie!

Hoofdpijn is een veelvoorkomend gezondheidsprobleem. In de meeste gevallen is er sprake van migraine of spanningshoofdpijn. Hoofdpijn is de belangrijkste oorzaak van kortdurend ziekteverzuim, waarbij de hoofdpijn natuurlijk ook door het werk kan zijn uitgelokt. De kans op uitval door hoofdpijnklachten is groter bij werkweken van meer dan 55 uur. Onderzoek laat zien dat lichamelijke activiteit daarbij een cruciale rol speelt.

In diverse studies wordt de sterke samenhang tussen lichamelijke activiteit en hoofdpijnklachten bevestigd. Boeiende gegevens over deze relatie komen uit de Nord-Trøndelag Health Study (HUNT) die in Noorwegen is uitgevoerd. De HUNT-study is een van de grootste gezondheidsstudies die is gedaan en waarvan nog steeds met regelmaat uitkomsten verschijnen. In deze studie zijn van 70.000 personen gegevens verzameld: van 1984 tot 1986, van 1995 tot 1997 en tenslotte medio 2008. Hiermee is een schat aan informatie verkregen, ook omtrent hoofdpijnklachten. In dit onderzoek is vastgesteld dat lichamelijke activiteit een sterk voorspellende factor vormt voor hoofdpijnklachten, elf jaar later. Hoe minder je fysiek onderneemt, in werk en of vrije tijd, des te meer kans dat je in de loop der tijd gehinderd wordt door migraine of andere vormen van hoofdpijn.

Onderzoek laat verder zien dat personen die lange werkweken maken, gemiddeld meer kans hebben op spanningshoofdpijn. Deze klachten leiden tot beperkingen in functioneren en tot ziekteverzuim. Nadere analyse maakt duidelijk dat niet zozeer de lange werkweek de uitlokkende factor is. Ook hierbij speelt het niveau van lichamelijke activiteit een cruciale rol. Wanneer je 55 uur of meer per week werkt, vormt regelmatige intensieve lichamelijke activiteit een sterk beschermde factor tegen hoofdpijn. Er is in de actieve groep die een lange werkweek maakt, niet meer kans op beperkingen door hoofdpijnklachten in vergelijking tot personen die per week minder dan 40 uur werken. Lichamelijke activiteit is cruciaal, maar daarnaast kunnen ook andere factoren een rol spelen. De invloed van lichamelijke activiteit werd ook bevestigd in een studie, waarin is onderzocht wat de gezondheidseffecten zijn van korter werken, wanneer je gehinderd wordt door gezondheidsproblemen. Korter gaan werken draagt vooral bij aan de gezondheid, wanneer je de tijd die je overhoudt gaat besteden aan intensieve lichaamsbeweging.

Gebleken is dat overgewicht bijdraagt aan de intensiteit en frequentie van klachten bij personen met migraine. Verrotti et al. hebben bij adolescenten met fors overgewicht in de leeftijd tussen de 14 en 18 jaar, tevens bekend met migraine, onderzocht wat het effect is van een interventie gericht op gewichtsreductie. Naast dieetmaatregelen werd van de deelnemers verwacht dat zij op de meeste dagen van de week minimaal een uur intensief lichamelijk actief waren. De ouders van de proefpersonen werden in deze interventie betrokken, door er op toe te zien dat tv kijken en computeren werd beperkt. Het zal al niet meer verbazen dat de frequentie van hoofdpijn en de pijnintensiteit door de gewichtsreductie die hiermee werd afgedwongen halveerde. Ook het gebruik van pijnstillers verminderde significant.

Deze cross-sectionele studie heeft niet duidelijk gemaakt welke bijdrage gewichtsreductie en welke bijdrage lichaamsbeweging levert aan de klachtenvermindering. Intensief sporten is zeker van harte aan te bevelen, omdat je ‘twee vliegen in één klap kunt slaan’: minder klachten en afvallen. Je kunt de kans op een migraineaanval veel kleiner maken door lichamelijke activiteit. Het idee dat je door rustig aandoen hoofdpijn voorkomt, kan uitermate contraproductief werken.

Tips voor de dagelijkse praktijk

1. Bij hoofdpijn kan klachtenvermindering worden afgedwongen door meer lichamelijke activiteit.
2. Door kopzorgen te beperken, heb je minder kans op hoofdpijn.
3. Veel migrainepatiënten zijn gebaat bij gewichtsreductie.