Whiplash: de schade die angst om te bewegen toebrengt

Een whiplash kan verstrekkende gevolgen hebben, niet alleen fysiek, maar ook mentaal. Veel mensen met een whiplash ontwikkelen kinesiofobie: een overmatige, irrationele angst om te bewegen. Deze angst heeft tot gevolg dat de mobiliteit en spierfunctie in de nek afneemt. Dit belemmert het herstelproces en kan leiden tot chronische klachten. Maar er is goed nieuws: gericht en vroegtijdig ingrijpen door gekwalificeerde behandelaars kan deze negatieve spiraal doorbreken en het herstel aanzienlijk versnellen.
“Dit verklaart waarom whiplashpatiënten vaak last hebben van duizeligheid, balansproblemen en visusstoornissen.”
De impact van kinesiofobie op herstel
Onderzoek toont aan dat fysieke inactiviteit een belangrijke oorzaak is van veel chronische aandoeningen. Het lichaam past zich snel aan een gebrek aan beweging aan: minder activiteit leidt tot afname van spierkracht en mobiliteit. Dit verlaagt de kwaliteit van leven en kan zelfs de levensverwachting negatief beïnvloeden. Richtlijnen adviseren hulpverleners om patiënten aan te zetten tot een actieve aanpak van hun herstel, maar in de praktijk wijken ze hier vaak van af. Pijnvermindering staat voorop, voordat activering aan de orde is. Zo meldde recent een cliënt dat haar behandeling bestaat uit massage, dry needling, bewegen binnen de pijngrenzen en de huisarts schreef haar ibuprofen, diclofenac, slaapmedicatie en later tramadol voor. Uit recent onderzoek blijkt dat hulpverleners zich onvoldoende bewust zijn van de impact van hun eigen overtuigingen en de boodschap die hiervan uitgaat. Dit kan leiden tot een vertraagd herstel en langdurige klachten, met name ook na een whiplashtrauma.
Duizeligheid en visusstoornissen door verminderde spierfunctie
Recent onderzoek met geavanceerde ultrageluidstechnieken laat zien dat mensen met aanhoudende whiplashklachten veelal een verminderde spierfunctie hebben in de diepe nekspieren, door gebrek aan beweging na het ongeval. Met specifieke spierfunctietesten kan de verminderde spierkracht in de nek worden aangetoond. Deze spieren zijn niet alleen essentieel voor stabiliteit van de nek, maar spelen ook een belangrijke rol in de samenwerking tussen het evenwichtsorgaan en de oogbewegingen. Dit verklaart waarom whiplashpatiënten vaak last hebben van duizeligheid, balansproblemen en visusstoornissen.
Effectieve behandeling: nek-specifieke oefeningen
Bij mensen met whiplashklachten hebben behandelingen om pijn te verminderen vaak een teleurstellend resultaat. Wat wel werkt, is het uitvoeren van specifieke nekspieroefeningen. In een recente studie onder patiënten met langdurige whiplashklachten is met ultrageluid onderzoek de spierfunctie van de diepe nekspieren beoordeeld. Daarna volgde een oefenprogramma van drie maanden met specifieke nekoefeningen. Aanvankelijk nam de pijn toe, maar vervolgens leidde dit tot een significante verbetering in spierfunctie en een afname van klachten. Bij de eindmeting met ultrageluid onderzoek werd geen verschil meer gevonden tussen de proefpersonen en gezonde mensen. Deze onderzoeksresultaten zijn extra overtuigend, omdat bij de helft van de patiënten zelfs sprake was van WAD graad 3 – een groep die vaak buiten onderzoek wordt gehouden. Daarbij adviseren de onderzoekers in de behandeling aandacht te besteden aan psychische klachten, als daar sprake van is.
Conclusie: wacht niet af, kom in actie!
Whiplashklachten hoeven niet chronisch te worden. De sleutel tot herstel ligt in het vroeg inzetten van activerend beleid. Het is van cruciaal belang dat patiënten én hulpverleners zich bewust zijn van het belang van beweging in het herstelproces.
Indeling Whiplash Geassocieerde Stoornis - WAD
- 0 - geen klachten, geen subjectieve en objectieve afwijkingen
- 1 - pijn, stijfheid en gevoeligheid in nek, maar geen objectieve afwijkingen
- 2 - nekklachten en andere klachten van het houdings- en bewegingsapparaat, bijvoorbeeld afgenomen mobiliteit, drukpuntgevoeligheid
- 3 - nekklachten en neurologische uitvalsverschijnselen, bijvoorbeeld afgenomen of verdwenen peesreflexen, spierzwakte en sensorische stoornissen
- 4 - nekklachten en fracturen of dislocaties
Lees ook onze gerelateerde artikelen

9 zaken die iedereen moet weten bij het begeleiden van cliënten met whiplash en traumatisch hersenletsel

Hyperacusis: Overgevoeligheid voor geluid en wat je eraan kunt doen

Postcommotioneel syndroom (PCS) na hersenschudding zet je op het verkeerde been
Literatuur
Booth, F. W., Roberts, C. K., & Laye, M. J. (2012). Lack of exercise is a major cause of chronic diseases. Comprehensive Physiology, 2(2), 1143–1211.
Doutre, L., Beaumier, M., Parent, A. A., Talbot, S., & Tremblay, M. (2024). Kinesiophobia among health professionals' interventions: a scoping review. PeerJ, 12, e17935.
Anarte-Lazo, E., Liew, B. X. W., Devecchi, V., Bernal-Utrera, C., Rodriguez-Blanco, C., & Falla, D. (2024). Network analyses reveal the interaction between physical features, fear of movement and neck pain and disability in people with acute and chronic whiplash-associated disorders. European journal of pain (London, England), 28(2), 322–334.
Peterson, G., Nilsson, D., Jönsson, M., Bennett, K., & Peolsson, A. (2024). Neck muscle function improves after neck exercises in individuals with whiplash-associated disorders: a case-control ultrasound study with speckle-tracking analyses. Scientific reports, 14(1), 18793.
Peolsson, A., Bahat, H. S., German, D., & Peterson, G. (2024). Results of neck-specific exercise for altered postural sway in individuals with chronic whiplash-associated disorders: a longitudinal case-control study. Scientific reports, 14(1), 15235.
Vorig artikel