Ruiken en concentreren na COVID-19, ook dat kun je trainen!

Op het moment dat ik dit artikel schrijf, zijn er meer dan 400.000 Nederlanders positief getest op COVID-19. Een groot deel daarvan heeft naast vermoeidheid te maken met geur- en smaakverlies en cognitieve problemen. Velen vragen zich af of COVID-19 blijvende gevolgen heeft. Kan ik straks wel weer goed ruiken en proeven? Gaan mijn concentratieproblemen vanzelf weer over? Geduldig afwachten is zelden de oplossing. Sterker nog, het kan de problemen erger maken.

Aanpak geur- en smaakverlies

In de aanpak van geur- en smaakverlies spelen medicijnen een verwaarloosbare rol, in tegenstelling tot reuktraining. Vinologen weten dat reuktraining kan leiden tot een veel beter reukvermogen en een meer verfijnde smaak. Uit onderzoek blijkt dat dit ook doeltreffend kan zijn bij mensen die na een luchtweginfectie niets kunnen ruiken (anosmie) of die een veel slechter reukvermogen (hyposmie) hebben. Na een infectie is er bij ongeveer 35% van de patiënten sprake van een volledig spontaan herstel in de eerste twaalf maanden na de infectie. Wanneer er geen spontaan herstel optreedt, kan een reuktraining tot een significante verbetering leiden. Start al in het eerste jaar na de infectie met de reuktraining. Dat geeft het beste resultaat. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld de app ‘reuktraining.nl’ van Reuksmaakstoornis.nl.

Effectiviteit reuktraining

Inmiddels is aangetoond dat reuktraining effectief is mede dankzij de neurale plasticiteit (het aanpassingsvermogen) van het brein. Zowel bij gezonde proefpersonen als bij mensen met een reukstoornis is met fMRI aangetoond dat training gepaard gaat met structurele en functionele veranderingen in het brein. Het brein zal zich aanpassen aan de functie die wordt gevraagd of getraind. Dit geldt ook bij cognitieve problemen.

Cognitieve problemen na COVID-19 gerelateerd aan psychische problemen

Er zijn inmiddels al veel publicaties verschenen met als onderwerp cognitieve problemen na COVID-19. Een voorbeeld is een studie van Almeria e.a., waarbij 34% van de deelnemers neuropsychologische problemen in samenhang met COVID-19 rapporteerden. Een deel van de deelnemers aan dit onderzoek presteerde slechter op werkgeheugentaken. Toch werd er geen samenhang gevonden tussen het rapporteren van cognitieve problemen en slechtere prestaties op cognitieve testen. Er was wel een duidelijke samenhang tussen cognitieve klachten en hogere scores op angst en depressie. Ook hierbij is het advies al in een vroege fase deze onderliggende problemen te identificeren en gericht aan te pakken.

Training is effectief bij aanpak cognitieve en psychische problemen

Bij beperkingen in het dagelijks functioneren en in het werk, bestaat het gevaar dat cognitieve en emotionele klachten elkaar in stand houden of zelfs versterken. Een gerichte interventie is dan aan te raden. Een adaptieve werkgeheugentraining is hiervoor geschikt. Onder andere in de studie van Beloe en Derakshan is bevestigd dat deze niet alleen de cognitieve functies verbetert, maar ook tot een afname van emotionele symptomen leidt.

Neurologische afwijking meestal niet gerelateerd aan COVID-19

Bij COVID-19 wordt met enige regelmaat een neurologische aandoening vastgesteld. Maar is COVID-19 ook de oorzaak van deze aandoening? De meer kritische wetenschappelijke beschouwingen pleiten voor terughoudendheid met het leggen van een causale relatie tussen COVID-19 en neurologische afwijkingen. Lang uitzieken en accepteren van restklachten is niet helpend. Zowel behandelaren als patiënten moeten zich dit realiseren. Het bestrijden van de langetermijngevolgen van COVID-19 vergt een actieve aanpak.

Tips voor de praktijk

1. Gebruik bij reukstoornissen de app ‘Reuktraining.nl’.
2. Rust en uitzieken kan de langetermijngevolgen na COVID-19 versterken.
3. Problemen na COVID-19 aanpakken vereist maatwerk.